Türkçe ile yani dilimizle felsefe yapılır mı yapılmaz mı tartışılıyor diyemeyeceğim,zira çok bilenler tartışmadan “olmaz” diye karar verdiler.Oysa ben Çamlıca Kız Lisesinde, felsefe öğretmenimden ne çok şey öğrendim.Felsefe doğru düşünme ve sorgulamayı öğretir.Dogmalarla fetva verenlerin işine gelmez felsefe.Neden varım,varlığımın nedeni nedir,içinde bulunduğum durum nicedir,ne yaparsam daha iyi olur ve hangi nedenler,hangi sonuçları doğurur,diye düşünmeye başladığınız anda felsefeye daldınız demektir.Türkiyede,ülkemde çok değer verdiğim ve saygı duyduğum,ana dilimizle felsefeye gönül vermiş olan aydınlar var. Çocuklar için de felsefenin hep gerekli olduğuna inandım ve daha önce bulup da sakladığım şimdi de alıntıladığım aşağıdaki metni sizinle paylaşmak  istedim.

2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications

27-29 April, 2011 Antalya-Turkey www.iconte.org

ÇOCUKLAR İÇİN FELSEFE

Çağla Gür, Fatih Üniversitesi, Ankara, Türkiye, gurcagla@yahoo.co.uk

Özet

Çocuklar için Felsefe yaklaşımı; 1970’li yıllarda Matthews Lipman ve Ann Sharp tarafından geliştirilerek bir program haline getirilmiş bir yaklaşımdır. Murris 1990’lı yıllarda geliştirdiği eğitim materyalleri ve uygulamalarla programın küçük yaştaki çocuklar için de uygulanabilir olmasına önemli katkılarda bulunmuştur. Çocuklar için Felsefe yaklaşımı günümüzde çok sayıda ülkede uygulanmakta, eğitimsel açıdan güçlü bir yaklaşım olarak kabul edilmektedir. Çocuklar için Felsefe temelde çocuklara düşünme eğitimi vermeye yönelik bir programdır. Programın temel amacı çocuklara neyi düşünecekleri yerine nasıl düşüneceklerini öğreterek farklı bakış açıları kazandırmaktır. Bu çalışma; Çocuklar için Felsefe yaklaşımını tanıtıcı nitelikte bir çalışmadır. Çalışmada Çocuklar için Felsefe yaklaşımının tarihçesinden, programın amacından bahsedilmekte, Çocuklar için Felsefe etkinliklerinin uygulanışı etkinlik örnekleri verilerek anlatılmaktadır.

Anahtar kelimeler: Çocuklar için felsefe eğitimi

GİRİŞ

Matthews Lipman ve Ann Sharp; 1970’li yıllarda Çocuklar için Felsefe( Philosophy for children- P4C) olarak adlandırdıkları, çocukları felsefe yapmaya yönlendirmeye yönelik bir program geliştirmişlerdir. Bu programı geliştirirken sistematik sorgulama ve tartışmaya dayalı Sokrates Yöntemi’nden etkilenmişlerdir(Marashi,2008). Sokrates Yöntemi’nde; başlangıçta kişinin konu ile ilgili hiçbir şey bilmediği varsayımından yola çıkılmakta, belli bir konu ile ilgili bir tartışma başlatılarak adım adım sebep-sonuç ilişkileri kurularak geliştirilmekte ve tartışmanın sonucunda bir yargıya varılmaktadır(Stanley ve Bowkett,2004).

Lipman ve Sharp’ın geliştirmiş oldukları programda; çocuklar tartışma sırasında birbirlerini dinlemeye, birbirlerine sorular sormaya ve sorulan sorular hakkında fikirlerini ifade etmeye yönlendirilmektedirler. Programda sorgulama grubu (community of inquiry) adı verilen bu tartışma grubu; öğretmen tarafından yönlendirici sorular sorularak desteklenmekte ancak tartışma tümüyle öğretmen tarafından kontrol edilmemektedir (Vansieleghem,2005).

Program, 1990’lı yıllarda Alman bir felsefeci ve eğitimci olan Karin Murris’in ilgisini çekmiş ve Murris, Lipman’la birlikte çalışmaya başlamıştır (Stanley ve Bowkett,2004). Murris küçük çocuklarla daha kolay felsefe uygulamaları yapılmasını sağlayacak nitelikte hikaye kitapları geliştirmiş, küçük çocuklarla çeşitli felsefe uygulamaları yapmış ve felsefenin okul öncesi dönem çocukları için uygulanabilir hale gelmesine önemli katkılarda bulunmuştur (Stanley ve Bowkett,2004).

Çocuklar için Felsefe yaklaşımı günümüzde eğitimsel açıdan güçlü bir yaklaşım olarak kabul edilmekte ve her geçen gün popülaritesi artmaktadır(Marashi,2008). Bugün Avusturalya, İran ve Çin’in de içinde bulunduğu elliyi aşkın ülkede program uygulanmaktadır( Fang ve Yu,2005; Marashi,2008).

ÇOCUKLAR İÇİN FELSEFE PROGRAMININ AMACI

Programın amacı; çocukların sebep-sonuç kurma becerilerini geliştirmek ve kendileri için önemli olan kavramlar hakkında düşünmelerini sağlayarak yargıda bulunma becerilerini desteklemektir (Lipman,1981). Burada önemli olan karşılaşılan temel problemler üzerine sorular sormak ve bu sorular doğrultusunda düşünmektir(Estarellas,2007). Lipman; çocukların doğasından gelen merak ve keşfetme arzusunun felsefe ile harmanlandığında, çocukların gelecekte daha esnek ve etkin düşünebilen yetişkinlere dönüşeceğine inanmaktadır(Lipman,1981). Ancak burada sözkonusu olan Plato, Aristototle gibi felsefecilerin öğretilerinin sınıfta ders olarak işlenmesi değildir (Marashi,2008). Çocuklar için Felsefe yaklaşımının temeli; çocukların hikayeler ve şiirler gibi kendileri için ilgi çekici, hayal gücüne dayalı ve eğlenceli olan bir uyaran vasıtasıyla keşfetmeleri; geçmişleriyle, bugünleriyle ve gelecekleriyle doğrudan bağlantılı olan konularla ilgili düşünmeleri için gerekli becerileri edinmeleridir (Stanley ve Bowkett,2004).

Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7

1313

2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications

27-29 April, 2011 Antalya-Turkey www.iconte.org

Felsefe deneyimleri; çocukların doğruluk, güzellik, iyilik, adalet gibi kavramları keşfetmelerini sağlamaktadır. Yeni düşüncelerin, fikirlerin ve problemlerin keşfedilmesi; çocukların yaşamlarında önemli etkiler oluşturmaktadır(Stanley ve Bowkett, 2004).

Çocuklar için felsefe programının etkililiğine ilişkin yapılan araştırmalar (Lipman ve Bierman,1976; Haas,1976; Education Testing Service,1978; Sasseville,1994; Dyfed,1994; Fields,1995; Imbrusciano,1997; Doherr,2000; Campbell,2000; Daniel,2000; IAPC,2002); çocuk ve ergenlere uygulanan Çocuklar için Felsefe Programı’nın çocukların yaratıcılık, sebep-sonuç ilişkisi kurma, özgüven, dil, eleştirel düşünme becerileri ve matematik becerilerinin gelişimini desteklediğini göstermektedir.

Çocuklar için Felsefe Programı çocuklara (Gregory,2008:9):

  • –  Kendi sorularını sorma (problemi tanımlama)
  • –  Önemli kavramları keşfetme
  • –  Düşünme becerilerini geliştirme
  • –  Olaylara farklı bakış açılarından bakmayı öğrenme fırsatı sunmaktadır. ÇOCUKLAR İÇİN FELSEFE ETKİNLİKLERİNİN UYGULANIŞI Çocuklar için felsefe programında etkinlikler beş basamakta uygulanmaktadır. Bu basamaklar; uyaranın sunulması, önemli noktaların belirlenmesi, sorgulama grubu, değerlendirme ve pekiştirme çalışmaları olarak ifade edilmektedir (Gregory, 2008:9). Önemli Noktaların Belirlenmesi: Hikaye çocuklara anlatıldıktan sonra, çocuklar hikayede kendilerine ilginç gelen, önemli buldukları yönleri belirlemekte ve bunlarla ilgili sorular sormaktadırlar. Hikayeye odaklı basit sorular yerine, konunun üzerinde odaklanarak genel çıkarımlarda bulunulması önemlidir(Kennedy,1994). Çocuklar daha genel sorular sormaya teşvik edilmelidir(örn. Ahmet’in arkadaşına yalan söylemesi sonucunda yaşananlar konulu bir hikayeden “insanlar neden yalan söyler?” genellemesine ulaşılması). Burada öğretmen soruları kendisi sormak yerine, çocukları soru sormaya teşvik etmelidir. Öğretmen; çocukların sorularını doğru-yanlış, oldu-olmadı, uygun-uygun değil gibi
  • Uyaranın Sunulması: Felsefe etkinliklerinde eğitimci ilk önce sınıfta bir uyaran sunmaktadır. Burada amaç; bu uyaranla çocukların konuya dikkatini çekmektir. Bu uyaran; bir hikaye, bir anı, sınıfta yaşanmış bir olay, bir resim veya bir fotoğraf olabilir. Ancak genellikle bir hikaye okunması tercih edilmektedir. Eğer hikaye tercih edilmişse; okunacak hikaye kısa ve öz olmalıdır. Uzun hikayeler veya anılar anlatıldığı zaman, çocukların iletilmek istenen mesaja odaklanması ve konuyu analiz edebilmesi daha zor olmaktadır. Çocuklar için felsefe uzmanları çocukların dikkatlerinin resmin farklı yönlerine kayabileceği ve konuya odaklanmayı zorlaştırabileceği düşüncesiyle resimli hikaye kitaplarını kullanmamakta ve hikayeye eşlik eden resimler göstermemektedirler(Lipman, Sharp ve Oscanyan,1980:17). Ancak resimli hikaye kitaplarını kullanan eğitimciler de mevcuttur (Stanley ve Bowkett,2004:1). Etkinlik sırasında çocuklar, birbirlerinin yüzünü görerek daha iyi etkileşimde bulunabilmek için halka şeklinde oturmaktadırlar(Vansieleghem,2005).
  • Felsefi kavramların günlük yaşantımızda karşılaştığımız kavramlara göre daha genel, daha soyut ve daha karmaşık olması, felsefi düşünceyi karmaşık bir düşünce biçimi haline getirmektedir (Lipman,1991; Cam,1995). Örneğin, “Zamanımız bitti, artık oyuncaklarınızı toplayın” denildiği zaman, çocukların söz konusu olan zamanın o etkinlik için ayrılmış olan süre olduğuna ilişkin bir fikirleri olmaktadır. Oysa “Zaman nedir?” sorusunu yanıtlamak bundan daha karmaşık bir durumdur. Ancak kavramların genel, soyut ve karmaşık olması, çocukların bunlarla ilgili sorulara yanıt veremeyeceği anlamına gelmemektedir (Murris,2000). Çocuklarla birlikte yapılan felsefe etkinliklerinde, çocukların felsefi tartışma becerilerinin yaşadıkları deneyimler arttıkça geliştiği gözlenmiştir (Murris,2000).
  • Çocukların felsefe etkinliklerine katılması; onlara farklı, yabancı konuların öğretilmesi anlamına gelmemektedir. Burada önemli olan onların mevcut deneyimlerinden yola çıkarak olaylara farklı açılardan bakabilmelerine ve yeni fikirler üretmelerine destek olabilmektir (Gregory,2008:55).

Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7

1314

2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications

27-29 April, 2011 Antalya-Turkey www.iconte.org

etiketlenmelerle yargılayarak cesaretlerini kırmamalı, gerekli gördüğü zaman yönlendirici sorular sorarak çocukları yönlendirmelidir. Öğretmen zaman zaman soracağı yönlendirici sorularla konunun dağılmasını engelleyebilir, gerekirse konunun akışını değiştirebilmektedir (Gregory,2008:9).

Başlangıçta bu tür uygulamalarla karşılaşan çocukların soru sormakta zorlanması doğal bir sonuçtur. Eğitimci sabırlı olmalı, ilk başlarda hikayeler okuyarak soru üretme egzersizleri yapmalıdır. Örneğin; neden veya ne zaman kalıbı ile ilgili kendi örnek sorular sorduktan sonra, çocuklardan da bu kalıpla soru üretmelerini isteyebilir. Çocukların birbirinin benzeri olan, konuya zenginlik katabilecek nitelikte olmayan sorularla ilk etkinlikleri tamamlamaları normal kabul edilmelidir. Felsefe etkinlikleri uygulandıkça, zaman içerisinde çocuklar kolayca daha çeşitli ve konu ile ilişkili, anlamlı sorular sormaya başlayacaklardır .

Sorgulama Grubu: Çocuklar grup olarak soruları tartışırlar. Çocuklar için felsefe uygulamalarında “sorgulama grubu” tabiri söz konusudur, bu tanım konunun derin bir şekilde incelenerek irdelendiğini vurgulamaktadır. Çocuklar sorular üzerinde düşünür, birbirlerinin sorularına yanıtlar arar ve bu yanıtlar üzerinde tartışırlar. Sorgulama grubunda çocuklar kendi hipotezlerini üretmekte (örn. Anneler her şeyi doğru bilir, doğru yapar), anlattıklarına örnekler vererek açıklık getirmekte, sorulanlara mantıklı açıklamalarda bulunarak cevap vermekte, anlattıklarına ilişkin sebepler göstermekte(örn.neden-nasıl), arkadaşlarının fikirlerini sorgulamakta, sonuç çıkarmakta (örn. tartışmadan anneler bazen yanılabilir sonucu çıkabilir) ve bu sorgulama sürecini sonuna kadar takip etmektedirler (Kennedy,1994). Sorgulama grubu birtakım sosyal kazanımları da beraberinde getirmektedir. Çocuklar burada; kendi görüşlerini paylaşmakta, arkadaşlarını sabırla dinlemekte, arkadaşlarının fikirlerine katkıda bulunmakta(örn. Kendi deneyimlerinden örnek vererek fikri destekleme veya bu örnekler yoluyla katılmadığı noktaları ifade etme) ve kendi fikirlerini oluşturmaktadırlar (Gregory,2008:10).

Değerlendirme: Felsefe etkinliklerinde amaç; sorulan sorulara kesin bir yanıt bulmak veya tüm grubun hemfikir olması değildir. Burada amaç; çocukların felsefi sorular üretmede, bu soruları yanıtlamada ilerlemesi(yeni hipotezler üretmesi, soruya açıklık getirmesi) ve hem bilişsel, hem de sosyal yönden desteklenmesidir. Tartışmanın sonunda grubun üyeleri kendilerini aşağıdakine benzer sorularla değerlendirmelidirler(Gregory,2008:70):

  • –  Bugün halka şeklinde oturduk mu?
  • –  Birbirimizi dinledik mi?
  • –  Hepimiz söz aldık mı yoksa sadece birkaç kişi mi konuştu?
  • –  Bugün düşündük mü?
  • –  Düşündüklerimiz ilgimizi çekti mi?
  • –  Bugün birbirimize nasıl davrandık?
  • –  Bugün soru sorduk mu?
  • –  Bugün yeni bir şeyler düşündük mü? ETKİLİK ÖRNEKLERİ Etkinlik 1: Canlı Olan ve Olmayan
  • Bu etkinlik başlangıç seviyesinde, okul öncesi dönemde uygulanabilecek nitelikte bir etkinliktir. Hikaye
  • Çocuklar için Felsefe etkinlikleri geliştirerek çocuklara uygulamak isteyen eğitimci ve öğretmenlere yardımcı olmak amacıyla aşağıda iki etkinlik örneği sunulmuştur.
  • Pekiştirme Çalışmaları: Etkinliğin tamamlanmasından sonra; etkinliği destekleyici nitelikte resim yapma, oyun, aile bireyleriyle konuyu tartışarak ertesi gün onların görüşlerini arkadaşlarıyla paylaşma gibi destekleyici etkinliklerle pekiştirme çalışması yapılmaktadır.

Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7

1315

2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications

27-29 April, 2011 Antalya-Turkey www.iconte.org

Ahmet ve Ali bahçede oynuyorlardı. Ali: “Gördün mü?” diye sordu. “Neyi?” dedi Ahmet. “Taş hareket etti,” dedi Ali. “Komik olma,” diye yanıtladı Ahmet “Taşlar hareket edemez çünkü onlar canlı değil,” dedi. Ali: “Eğer bir şey hareket ediyorsa o canlı mıdır?” diye sordu. “Evet,”dedi Ahmet. “Sen ve ben canlıyız çünkü biz hareket edebiliyoruz. Hayvanlar canlıdır çünkü hareket edebiliyorlar.” “ Eğer hareket eden şeyler canlıysa, o zaman, arabalar da mı canlı?” diye sordu Ali.

Uygulama

Öğretmen çocuklardan hikaye ile ilgili sorular sormalarını ve birbirlerinin sorularını yanıtlamalarını ister. Çocuklar soru sormakta zorlanıyorsa, önce kendisi örnek sorular sorar. Eğer konuyu toparlamak veya tartışmayı yönlendirmek gerekiyorsa veya çocukların konuyu daha iyi kavraması gerektiğini düşünüyorsa yönlendirici sorular sorar.

Öğretmenin sorabileceği örnek sorular:

-Ağaçlar canlı mıdır? Neden? -Kitaplardaki(hikayelerdeki) kahramanlar canlı mıdır? Neden?

-Eğer canlılar hareket ediyorsa, hareket eden her şey canlı mıdır? Neden böyle olduğunu düşünüyorsunuz?

-Canlılar başka ne yapar?

-Ali’nin sorusu hakkında ne düşünüyorsunuz? Eğer hareket eden şeyler canlıysa,o zaman araba da mı canlı?

Grup kendini değerlendirme çalışmasını tamamladıktan sonra, pekiştirme çalışması yapılır. Pekiştirme çalışmasına örnek olabilecek alternatifler:

-Düşünen bir arabanın resmini çizelim. “Araba ne düşünüyor?” anlatalım.

-Yaşamasını ya da var olmasını istediğimiz bir şeyin resmini çizelim. Neyin resmini çizdiğimizi, bunun nasıl yaşadığını veya nasıl meydana geldiğini (var olduğunu) anlatalım.

(Hardartottir,Heuy-Ing ve diğerleri, 2002:40-41)

Etkinlik 2: Kelime Nedir?

Kelimeler sıklıkla çocukların ilgisini çekmektedir. Farklı bir dilde konuşan birinin konuşmasını işitmek onlara ilginç gelmektedir. Kelimelerin sesli bir şekilde ifade edilmesi gerekli değildir. Bazen sessizce onları kendi kendimize söyleyerek düşünebiliriz. Onları düşünürken de kullanabiliriz.

Hikaye

Bu etkinlik için herhangi kısa bir hikayenin okunması yeterlidir. Hikayenin içeriği önemli değildir. Uygulama

Öğretmen çocuklardan hikaye ile ilgili olarak birbirlerine sorular sormalarını ister. Birkaç sorudan sonra kendisi en son soruyu soran çocuğun sorusunda hangi kelimeleri kullandığını sorarak kelimeler üzerine dikkati çekip tartışmayı yönlendirir. Tartışma sırasında soracağı yönlendirici sorularla kelimenin ne olduğu üzerinde çocukların tartışmalarını sağlar.

Öğretmenin sorabileceği örnek sorular:

  • –  Kelime nedir?
  • –  Kelimeler ne işe yarar?
  • –  Kelimeler olmasa ne olurdu?
  • –  Farklı dillerde konuşan insanlar neden farklı kelimeler kullanır?

Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7

1316

2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications

27-29 April, 2011 Antalya-Turkey www.iconte.org

Pekiştirme çalışmasına örnek olabilecek alternatifler:

  • –  Kelime Oyunu: Çocuklardan zürafa, ev, çocuk, ay ve babaanne kelimelerini kullanarak bir hikaye oluşturmaları istenir. Her çocuk hikayeye bir cümle ekler ve hikaye tamamlanır. Öğretmen hikayeyi kaydederek daha sonra çocuklara dinletebilir.
  • –  Kelime Çizme: Her çocuk en sevdiği kelimenin ne olduğunu düşünür. Daha sonra arkadaşlarına söyler. Her çocuk en sevdiği kelimenin ne olduğunu söyledikten sonra, öğretmen çocuklardan bu en sevdikleri kelimenin de içinde yer aldığı büyük bir resim çizmelerini ister. Resimler sınıfta sergilenir.
  • –  Bir Dil Uyduralım: Çocuklar orada yaşayanların her gün yeni bir dil uydurduğu farklı bir gezegene gittiklerini hayal ederler. Bunun nasıl bir şey olduğunu anlamak için önce en çok kullandıkları kelimelerin neler olduğunu(örn. arkadaş, yemek, oynamak, uyumak, kardeş..) düşünerek ifade ederler. Sonra kendileri yeni kelimeler uydurarak bunları cümle içinde kullanırlar (örn. Benim bir globum var adı Ayşe). Sonuç ve Öneriler Ülkemizde bu yaklaşıma yönelik programlar geliştirilmesinin ve uygulanmasının çocuklarımızın yenilikçi

    , çağdaş, problemlere farklı bakış açılarından yaklaşan çözüm odaklı bireyler olarak yetişmelerine katkıda bulunacağı düşünülmektedir. Felsefe etkinliklerinin programa gelişigüzel serpiştirilmiş, amaçsız etkinlikler olmasının bir anlamı olmayacağı, belli bir plan ve program çerçevesinde geliştirilerek programa entegre edilmesinin daha etkili olacağı düşünülmektedir. Öğretmenlerin Çocuklar için Felsefe yaklaşımının uygulanmasında fırsat eğitimini kullanması; günlük hayattaki olayların felsefi tartışmalar boyutunda ele alınmasına zemin hazırlayacak, çocukların felsefi düşüncelerinin gelişimini destekleyici nitelikte bir faktör olabilecektir. KAYNAKÇA Campbell, J. (2002) An evaluation of a pilot intervention involving teaching philosophy to upper primary school children in two primary schools, using the Philosophy for Children methodology.Unpublished MSc Educational Psychology thesis, University of Dundee.

  • Daniel, M.F.(2000): Learning to think and to Speak: An Account of an Experiment Involving Children Aged 3 to 5 in France and Quebec. Thinking,15(3),17-25.
  • Cam, P.(1995) Thinking Together: Philosophical Inquiry fort he Classroom. Australian English Teaching Association and Hale and Iremonger, Sydney,Australia.
  • Tüm bunların göz önünde bulundurularak uygulanması; Çocuklar için Felsefe yaklaşımını eğitim müfredatımıza kolay uygulanabilir hale getirecek, çocuklarımızın bu yaklaşımın sunduğu kazanımları elde etmelerine katkıda bulunacaktır.
  • Öğretmenlere bu konuda hizmet içi eğitimler verilmesi; onların konunun bilincine vararak, bu yaklaşımı kendi programlarına entegre etmesini sağlayıcı bir unsur olabilir.
  • Bu doğrultuda; Çocuklar için Felsefe yaklaşımına yönelik etkinlikler hazırlanarak, okul öncesi ve ilköğretim programlarına dahil edilebileceği gibi, Çocuklar için Felsefe programları hazırlanarak çocukların yıl boyunca bu tür programlara katılması planlanabilir.
  • Çocuklar için Felsefe yaklaşımı; çocukların problemin ne olduğuna ve nasıl çözüleceğine yönelik düşünmeye ilişkin bir yaklaşım geliştirmelerini, kendi doğrularını oluşturmalarını, başkalarının bakış açılarına saygılı olmalarını ve neyi değil nasıl düşüneceklerini öğrenmelerini desteklemeyi hedefleyen bir yaklaşımdır.
  • (Sharp ve Splitter,2000:36-37)

Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7

1317

2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications

27-29 April, 2011 Antalya-Turkey www.iconte.org

Doherr, E. (2000) The demonstration of cognitive abilities central to cognitive behavioural therapy in young people: Examining the influence of age and teaching method on degree of ability. Unpublished clinical psychology doctoral dissertation, University of East Anglia.

Dyfed County Council (1994) Improving reading standards in primary schools Project (Wales, Dyfed County Council).

Egan, K. (1988) Primary Understanding: Education in Early Childhood. Routledge, London, England

Educational Testing Service (1978) Experimental Research. Educational Testing Service Press, Princeton, USA

Estarellas, P.C.(2007) Teaching Philosophy vs Teaching to Philosophise. Philosophy Now, 1(63):12-15 Fields, J. (1995) Empirical data research into the claims for using philosophy techniques with young children,Early Child Development and Care,107, 115–128. Gregory, M.(2008) Philosophy forv Children: Practitioner Handbook, IAPC Publication, Montclair,USA

Haas, H.J.(1976) Philosophical Thinking in the Elementry Schools: An Evaluation of the Education Program Philosophy for Children. Institute for Cognitive Studies, Rutgers University, New Jersey, USA

Hardartottir,G.A , Heuy-Ing,C., Jo,S.H., Koltko,N; Lipman,M., Ogden,C. ve Suklomlinsky,V.(2002) Thinking Trees and Laughing Cats: A Thinking Curriculum for Preschool Education, IAPC Publication, Montclair, USA

Imbrosciano,A.(1997) Philosophy and Student Academic Performance. Critical and Creative Thinking, 5 (1), 35-41.

Institute for the Advancement of Philosophy for Children (2002) IAPC research: experimentation and qualitative information. Available online at: www.montclair.edu/pages/iapc/experimentalinfo. html, 11 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir.

Kennedy, D.(1994) Helping Children Develop the Skills and Dispositions of Critical, Creative and Caring Thinking. Analytic Teaching, 15(1):3-16

Laverty, M.(2004) Philosophy for Children and/as Philosophical Practice. Journal of Applied Philosophy, 18(2):141-151

Lipman. M. (1991) Thinking in Education. Cambridge University Press, Cambridge, England

Lipman, M. Ve Bierman,J.(1976) Philosophy for Children. Metaphilosophy,7(1)

Lipman, M., Sharp,A.M. ve Oscanyan,F.S.(1980) Philosophy in the Classroom. Temple University Press, Philadelphia, USA.

Marashi, S.M.(2008) Teaching Philosophy to Children: A New Experience in Iran. Analytic Teaching, 27(1):12-15

Murris,K.(2000) Can Children Do Philosophy? Journal of Philosophy of Education, 34(2):261-278

Sasseville, M. (1994) Self esteem, logical skills and philosophy for children, Thinking, 4(2), 30– 32.Scottish Executive Education Department (2000) Improving our Schools: A consultation paper on the national priorities for Scotland (Edinburgh, Scotland, SEED).

Sharp, A.M. ve Splitter,L.J.(2000) Making Sense of My World: Teacher Manual for Doll Hospital, The Australian Council for Educational Research, Australia.

Stanley, S. ve Bowkett,S.(2004) But why? Teacher’s Manual: Developing Philosophical Thinking in the Classroom. Network Educational Press, U.K.

Trickey, S. Ve Topping,K.J.(2004) Philosophy for Children: A Systematic Review. Research Papers in Education, 19(3):365-379

Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7

1318

2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications

27-29 April, 2011 Antalya-Turkey www.iconte.org

Vansielegem, N.(2005) Philosophy for Children as the Wind of Thinking. Journal of Philosophy of Education, 29(1):19-35

Zhanhua, F.ve Yan, W.(2005) Lipman’s Dialogue-Centered Curriculum of Philosophy for Children. Educational Research, 26(5):70-76